ایرندگان منطقه ای زیبا و گردشگری در قسمت مرکزی استان سیستان بلوچستان و از توابع شهرستان خاش محسوب میشود، موقعیت جغرافیایی و ارتفاع این منطقه از سظح دریا باعث ایجاد شرایط مناسب آب هوایی و در نتیجه مناظر و طبیعتی بکر در این منطقه شده است.

به گزارش آوای سرحد وجود کوهستان های مرتفع و همچنین سلسه کوه های بیرک ،سیه بند و زردان در بخش ایرندگان موجب شکل گیری رودخانه ی بزرگ ایرندگان شده که این رودخانه و منطقه ایرندگان دارای شرایط و پتانسیل ها و زیست محیطی منحصر به فرد میباشد.

از جمله موارد منحصر به فرد ایرندگان میتوان به تنوع آب و هوایی بالا ی این منطقه اشاره کرد.

وجود گونه های گیاهی سردسیری و گرمسیری متنوع شرایط ایده آلی برای وجود انواع گیاهان فراهم کرده است.

مهمترین گونه های درختی ایرندگان شامل انواع درختان سردسیری و گرم سیری ، بنه ، داز ،گز، بادام کوهی ، کنار و پدگ و…است و وجود درختانی نظیر”شیشم” یا جَک حاکی از غنای ژنتیکی گیاهی این منطقه از شهرستان خاش  است.

معرفی درخت جک (شیشم) نام علمی( Dalbergia sissoo)

جَک یا شیشم درختی است بزرگ، خزان کننده و بومی کشورهای پاکستان نپال هند بوتان و افغانستان است درکشور ایران نیز دارای رویشگاه های طبیعی محدود با سطح اندک دراستان های هرمزگان، خوزستان سیستان و بلوچستان وکرمان می باشد. نام این درخت در فارسی شیشم است که در ایرندگان بلوچستان آن را جک ، در جیرفت و هرمزگان آن را جک، در آبادان سیسو می گویند .

در استان سیستان و بلوچستان در حاشیه رودخانه و کنار زمین های کشاورزی ایرندگان به صورت طبیعی روییده و به وفور دیده میشود و برای مردم ایرندگان مورد احترام  می باشد.این درختان در استان علاوه بر ایرندگان در تنگه سرحه نیکشهر نیز وجود دارند.

درخت جَک جزء درختان صنعتی بسیار مهم به شمار می رود. چوب سخت و محکم آن برای خراطی بسیار مناسب که رنگ و جلا را به خوبی پذیرفته و درخشان می گردد. به راحتی به صورت ورقه قابل جدا شدن است، به همین جهت در روکش سازی ازآن استفاده می شود. برگ های درختان جک به عنوان علوفه برای تغذیه دام ها مورد استفاده است. این درخت از انواع درختان نادر در ایران  است و در برخی مناطق ممنوع القطع میباشد.

برگ جک، شتر را خیلی چاق می کند، اما مصرف زیاد آن در فصل بهار باعث مرگ حیوان می شود، چون در این فصل جریان شیره گیاهی زیاد است و این شیره که خیلی چسبناک است موجب مرگ شتر می گردد. تغذیه از برگ جک در خارج از فصل بهار هیچ گونه خطری را ایجاد نمی کند.

 

میوه درخت جک تند ، تیز و گس است و بعنوان خلط آور، دفع کرم، ضد سوختگی و اشتها آوربه کار می رود. تشنگی و تهمع را کاهش می دهد. از بین برنده احساسات و معالج بیماری پوست، زخم معده و بیماری های خون است. شیره برگها برای معالجه بیماری های چشم توصیه شده است. ریشه های آن خیلی قابض و بوسیله موش و مورچه مورد تغذیه قرار نمی گیرد و روغن آن برای بیماری های جلدی مورد استفاده می باشد.با توجه به مهیا بودن شرایط اقلیمی رشد درخت جَک در ایرندگان میتوان استفاده های فراوانی  از این درخت خصوصا در صنعت داشت.