در سرزمین چهار فصل سیستان و بلوچستان در جنوب شرق ایران چنان تنوع آثار تاریخی و طبیعی وجود دارد که چشم هر بیننده ای را نوازش می کند.
شهرستان سراوان واقع در جنوب سیستان و بلوچستان در میان کریدور هامون تا مکران همچون نگینی بر انگشتر جاذبه های دیدنی استان می درخشد.
سراوان با وسعتی حدود ۱۳ هزار و ۹۰۵ کیلومتر مربع و ۱۷۵ هزار و ۷۲۸ نفر جمعیت و داشتن سابقه ای تاریخی و تمدن کهن، شرقی ترین شهرستان سیستان و بلوچستان است.
وجود آثار متعدد تاریخی و باستانی سراوان را به گهواره تاریخ تمدن بشر تبدیل کرده به طوری که تاکنون بیش از ۳۵۰ اثر تاریخی و باستانی در این شهرستان شناسایی شده که از این تعداد ۱۳۰ اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این شهرستان با ۵۴ قلعه باستانی دارای بیشترین حجم قلعه در منطقه بلوچستان است، امری که از وجود تمدن کهن در این منطقه حکایت می کند و همچنین با توجه به دارا بودن نخلستان ها، باغستان ها، چشمه ها و آبشارها، این منطقه جایگاه ویژه ای در برنامه های توسعه اقتصادی و گردشگری سیستان و بلوچستان دارد.
قلعه سینوکان و سب، قلعه و مسجد جامع دزک، قلعه خیرآباد، قبرستان قدیمی گشت، قلعه کنت، قلعه پسکوه، مسجد جامع آسپیچ، سنگ نگاره ها، قبرستان قدیمی پیرسیر، سرو قدیمی سرجو و تپه کلاتک از مهمترین آثار تاریخی این شهرستان است.
سنگ نگاره های دره نگاران یکی از مهمترین جاذبه های تاریخی سراوان به حساب می آید که در حدود ۳۶ کیلومتری شمال غربی روستای ناهوک این شهرستان واقع شده است.
این سنگ نگاره ها که در محدوده کوچک این دره به بیش از هزاران نقش به صورت تک نگاره و تابلوی پر نگاره می رسد در نوع خود بی نظیر است و می توان از آن به عنوان بزرگترین مجموعه معرفی و شناسایی شده سنگ نگاره در ایران با قدمتی هزاران ساله یاد کرد.
قلعه سینوکان یکی دیگر از آثار باستانی سراوان است که از دور به صورت برجی زیبا خودنمایی می کند و بنای این اثر به دوره اسلامی بر می گردد.
مسجد جامع دزک یکی دیگر از جاذبه های گردشگری سراوان است که در روستایی به همین نام در سه کیلومتری شرق این شهرستان واقع شده و از جمله مساجد اولیه و کهن سیستان و بلوچستان به شمار می رود و مصالح اصلی ساخت آن از خشت خام و ملاط گل است و برای نخستین بار در متون تاریخی از این بنا در قرن چهارم هجری نام برده شده و تا کنون نیز به دفعات بازسازی شده است.
قلعه سب نیز از سالمترین و زیباترین قلعه های دوره اسلامی بلوچستان است که در روستایی به همین نام در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب غربی شهر سراوان واقع شده و برای ساخت آن از خشت و گل استفاده شده است.
قلعه کنت نیز در ۸۰ کیلومتری جنوب غربی شهر سراوان و روی صخره ای طبیعی در سه طبقه ساخته شده است، ورودی این قلعه در قسمت جنوبی آن در حدود ۱۳ متر از سطح زمین ارتفاع دارد که به حیاط جنوبی قلعه منتهی می شود.
پدیده ای طبیعی و کم نظیر و از جاذبه های گردشگری سراوان تپه نمکی است که در نقطه میانی روستای گشت واقع شده و شامل تپه ای نمکین مملو از املاح معدنی است که آرام آرام از دل آب جوشیده و بر سطح زمین جاری می شود و تپه حاصله نمک به جا مانده از این آب است.
همچنین علاوه بر این آثار تاریخی و گردشگری، مهمترین صنایع دستی مردم خونگرم سراوان سفال کلپورگان، آهنگری، حصیر بافی، سوزن دوزی، سکه دوزی و زیورآلات سنتی است و خرما به عنوان مهمترین سوغات این شهرستان شهرت جهانی دارد.
سفال کلپورگان شاهکار هفت هزار ساله زنان و مردان دیار نخل و آفتاب سراوان با شهرت جهانی و منحصر به فرد در میان سفالینه های تاریخی، علاقه مندان فرهنگ و تمدن ایران را به تماشای رقص گِل در میان دستان هنرمند زنان بومی فرا می خواند تا نوروزی زیبا و به یادماندنی را برای خویش به ارمغان برند.
کلپورگان روستایی در ۲۵ کیلومتری شهر سراوان و ۳۹۰ کیلومتری جنوب شرق زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان خواستگاه سفالی به همین نام است و آنچه امروز کلپورگان را از سایر نقاط متمایز کرده هنر سفالگری آن است، سفالی با عمری به درازای تاریخ.
کلپورگان با سفالینه های تاریخی و منحصر به فرد و شهرت جهانی شاهکار اندیشه، ذوق، فرهنگ و هنر زنان بلوچ در سرزمین ایران است، زنان بومی منطقه یگانه خالقان سفال کلپورگان هستند و این هنر ارزشمند را نسل به نسل و سینه به سینه از مادران به دختران منتقل کرده اند و گذشت زمان و حوادث تاریخ نیز نه تنها از اصالت آن کم نکرده بلکه بیش از پیش بر ارزش های هنری آن افزوده است.
آنچه سفالگری کلپورگان را از سایر نقاط متمایز کرده ویژگی های منحصر بفرد آن است به گونه ای که در ساخت سفال تمام مراحل ظریف سفالگری به وسیله زنان انجام می گیرد و مردان فقط کارهایی مثل حمل خاک رس از معدن مسکوتان واقع در دو تا سه کیلومتری کارگاه، آماده کردن گل و پختن سفال را انجام می دهند.
آنچه توجه جهانیان را به سفال کلپورگان جلب کرده استفاده نکردن از چرخ سفالگری در تهیه سفال است به گونه ای که تمام سفالینه ها با روش های سنتی ابتدایی، بدیع و به کمک دست ساخته می شود.
طرح ها و نقش های سفال کلپورگان نیز کاملا هندسی و تداعی گر نقش های باستانی است.
سراوان به زادگاه خورشید ایران نیز شهرت دارد چرا که نخستین نقطه در کشور است که خورشید در آن طلوع می کند به طوری که طلوع و غروب خورشید در این شهرستان با طلوع و غروب خورشید در غربی ترین شهر کشور یک ساعت و هفده دقیقه اختلاف دارد.

شهرستان سراوان در فاصله ۳۳۰ کیلومتری زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.