✍لزوم توجه به بحران سیلاب های ناشی از بارندگی در شهر خاش..
بارندگیهای چند روز اخیر وخسارات ناشی از آن به زیرساخت های شهری وشهروندان چراغ هشداری را برای آینده شهرمان روشن نمود.آنچه که درمقابله با این بحران بعنوان موفقیت از آن یاد میگردد منحصرا توفیق مان در تخلیه سیلاب از محلات واماکن شهروندان پس از ورود روان آبها بود..باعنایت به رشد جمعیت شهری ناشی از کوچ ساکنین مناطق دچار خشکسالی به شهرمان وساخت وسازهای صورت گرفته غیر فنی برای تامین مسکن مهاجرین در چند سال اخیر شاهد تغیرات شدیدی در حوزه آبخیز شهری بودیم.تجاوز به حریم رودخانه مهران وحذف مسیل های منشا گرفته از پنچ انگشت وساخت واحد های مسکونی بر روی آن شاهدی بر این ادعا میباشد که موجبات تغییر الگوی زهکشی طبیعی وجاری شدن جریان های بیش از ظرفیت آبراهه های شهری در این محلات را شده است.که قطعا در آینده این موضوع وموارد مشابه در سطح شهر به تشدید خطر سیل بردگی وآبگرفتگی معابر واماکن شهری وافزایش هزینه های نگهداری شهر واحتمالخسارات جانی را بطور چشمگیری آفزایش خواهد داد.
آز آنجاییکه مادر منطقه خشکی واقع گردیده ایم که دارای متوسط بارندگی سالیانه ۱۵۰ میلیمتر میباشد در برنامه ریزی گذشته هیچگونه توجهی به پیشامد این مخاطره احتمالی که در آن واقع گردیده ایم نشده واین موضوع باعث عدم حساسیت لازم در استفاده ورعایت ضوابط فنی وعلمی در شهرسازی خاش را موجب گردیده ومیتوان گفت عدم رعایت اینموارد عامل اصلی ناتوانی امروز شهرمان در مواجهه با این بحران را رقم زده است.گرچه در سالهای اخیر طرح هایی برای هدایت روان آبها در سطح شهر اجرا گردیده ولی بارندگی های اخیر عدم کفایت این اقدامات ونیاز به اقدامات بیشتر را نمایان نمود.ومشخص گردیدکه تاکنون راه حل مشخص ومطمینی واقدامی کافی برای این امر صورت نگرفته است.
وقوع بارش های چند روز اخیر دارای ماهیت غافلگیرکننده برای دستگاه های متولی مقابله با بحران بود وتکرار آن در آینده درصورت عدم چاره اندیشی برای مقابله با اینگونه موارد در قطعا خسارات بیشتری را برما تحمیل خواهد نمود.با نبود سیستم مطمِن جمع اوری روان آبهای شهری در حوزه شهرمان ودر صورت ادامه ساخت وسازهای بدور از نظارت وغیر فنی ووجود جداول وکانالهای هدایت آب کم عرض ودارای شیب نامناسب ساخته شده در گذشته این امر رامحتمل خواهد نمود.
وقوع بارش چند روز اخیر منتج به میزان بارندگی بی سابقه در طول زمان کم از یک طرف خساراتی به بار آورد واز سمتی دیگر این سوال را برذهن ها نشاند چرا شهری با این قدمت وسابقه باید درمقابل بحرانی این چنین غافلگیر وتوانایی سازگاری با آن را نداشته باشدایا امکانات وتاسیات گذشته متناسب باوضعیت فعلی شهرمان نمی باشد قطعن جواب روشن در سوال پایانی گنجانده شده .عدم وجود سیستم هدایت اصولی روان آبها در شهرمان دلیل اصلی تمام مشکلات مان میباشد.وضعیت طبیعی شهر خاش به شکلی است که مدیریت آبهای سطحی را بسیار ساده میکند.وجود رودخانه مهران که شهر خاش رابه دوقمت تقسیم نموده موجب میشود که باتقسیم روان آبهای شهری به چند بخش وهدایت ان با طراحی زهکش های مصنوعی به سمت این رودخانه رفع مشکلات فعلی رانمود. دربخش عمده از نقاطی که شاهد تجمع اب در آن بودیم عدم رعایت شیب مناسب معابرایجادی در گذشته دلیل مشکلات فعلی شهر بود ودرمعابر ایجادی چند سال اخیر کم تر شاهد این موضوع بودیم که می طلبد به این مهم در آینده توجه بیشتری شود.
در بعضی ازنقاط شهر هم کانالهای آب توسط عده ای از شهروندان در جهت تسهیل عبور خودرو وعابرین پر گردیده وحتی در بعضی از موارد بعنوان محل دفن زباله مورد استفاده قرارگرفته است که این عمر موجبات آبگرفتگی معابر شهری شد.
علاوه بر رعایت اینموارد وایجاد کانالهای زهکشی مناسب حفر چاه های جاذب سیلاب یکی از مواردی است ضروری به نظر میرسد اجرای ظوابط ومقررات شهر سازی وطراحی زیرساخت های اصولی و ارایه آموزشهای شهروندی جهت سازگاری وهمسازی با موارد فنی نیز در حل این مشکلات ضروری میباشد.توجه به این موضوعات واز طرفی ضرورت اجرای برنامه ریزی همه جانبه با توجه به وظایف همه مسولین در جهت تامین امنیت ورفع خطرات احتمالی از شهروندان اینرا میرساند که نبایست رفع این مشکلات را صرفا برعهده شهرداری دانست وبجاست دستگاه های متولی امر باحمایت خویش از شهرداری در جهت تامین اعتبارات لازم بمنظور اجرای طرح هدایت روان آبهای شهری یاریگر این نهادتوانمند در این مسیر باشند.
یحیی هاشم زهی – بهمن ۱۳۹۵