?تخریب قلعه ایرندگان در سایه بی تدبیری مسئولان میراث فرهنگی
✍️به قلم شعیب جمالزهی / نویسنده و خبرنگار خاش
♦️شهرستان خاش دارای ظرفیت ها و پتانسیل های ویژه ایی در راستای رشد و توسعه شهری بوده که همین قابلیت ها سبب گشته تا این شهر زیبا به گونه از سایر شهرهای استان متمایز گردد.
این شهرستان دارای سه بخش مرکزی، نوک آباد و ایرندگان است که هرکدام از این بخش ها دارای ویژگی های منحصر بفردی بوده که جایگاه خاصی در استان دارند.
♦️در این میان بخش ایرندگان با داشتن شاخص های توسعه عدیده ایی همچون جاذبه های توریستی، گردشگری، دیدنی های طبیعی و باستانی ، که ظرفیت تبدیل شدن به یک مکان مناسب برای بوم گردی را دارد و باید مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد.
قلعه ایرندگان
♦️اما متأسفانه سالهاست ایرندگان با وجود رودخانه ایی خروشان، غارهای طبیعی همچون سداکی، آثار باستانی، نخلستانها و شالیزارهای برنج و مهد صنایع دستی چون سوزن دوزی و حصیربافی، تنگناهای متعددی بر سر راه رشد و ترقی این بخش قرار گرفته است. یکی از این ضیق ها، بی مهری نسبت به آثار باستانی و عدم اختصاص بودجه و جذب اعتبار به پروژه مرمت و بازسازی قلعه ایرندگان ( قلعه ده کلات) است.
♦️آثار و ابنای تاریخی ایرندگان همچون قلعه تاریخی روستای ده قلعه که سالیان متمادی دژی مستحکم و مامنی برای جولان حکام سابق بوده که خوانینی همچون میر درا، دوست محمد خان میرزهی و طایفه میر بلوچزهی ایرندگان از علی بیک خان، میر صاحبداد، میرحسین ، میر سبزعلی خان تا میر رحیم خان را به چشم دیده و از دوران صفاریان تا قاجاریان را لمس کرده و امروز در سایه بی تدبیری مسئولان و در راس آنها اداره میراث فرهنگی در معرض فروپاشی قرار گرفته و در حال حاضر مخروبه ایی بیش نیست. این قلعه به واسطه موقعیت مکانی و قرار گرفتن در مجاورت رودخانه خروشان ایرندگان و نخلستان های سربه فلک کشیده و با داشتن معماری بی نظیر ایرانی، اسلامی ، می توان آن را یکی از زیباترین قلعه های بلوچستان و شهرستان خاش نامید که متاسفانه در گذر زمان و تخریب های صورت گرفته شکل ظاهری و زیبایی خیره کننده خود را از دست داده است.
♦️بخشی از این قلعه همچون منازل و برج های تاریخی اطراف آن برای ساخت ادارات و ارگان های دولتی و بخش دیگری از آن توسط اهالی و مردم محلی برای استفاده از تنه های ضخیم سقف تخریب شده که از بین بردن اماکن تاریخی یا به عبارت دیگر وندالیسم موجب ویرانی میراث فرهنگی و تاریخ گذشتگان است که می توان بازگو کننده تمدن و فرهنگ بشریت باشد.
♦️نابودی آثار باستانی ملل و اقوام یک منطقه به منزله نابودی تاریخ و تمدن آن جامعه تلقی می گردد که همین امر سبب نگرانی فعالان اجتماعی شهرستان خاش و دوستداران میراث فرهنگی ایرندگان گشته است.
♦️انتظار می رود دولتمردان و مسئولین میراث فرهنگی در سطح استان و شهرستان خاش هرچه سریعتر جهت بازسازی این اثر تاریخی که موجب پویایی فرهنگ و تمدن چندین ساله ایرندگان و زنده نگه داشتن تاریخ مردمان این دیار می شود ورود پیدا کنند و جلوی محو شدن قلعه ده کلات را از صحنه روزگار بگیرند،
♦️در پایان پیشنهاد می گردد برای رفع شبهات ایجاد شده نسبت به تاریخ حقیقی ساخت قلعه، تیم های تحقیقاتی متشکل از باستان شناسان و معماران مجرب مورد تائید سازمان میراث فرهنگی به این منطقه اعزام شوند تا هم قدمت دقیق این اثر مستند سازی شود و هم مطالعات علمی در خصوص این بنای تاریخی اجرا شود.
♦️در صورت مرمت و بازسازی این بنا باهمکاری بخش خصوصی و حضور اداره میراث فرهنگی با وجود رودخانه زیبای ایرندگان و چشم اندازهای دیدنی در امتداد این رودخانه، این قلعه می تواند برای توسعه صنعت گردشگری در منطقه محروم ایرندگان جاذبه های دوچندانی ایجاد کند و به یکی از مراکز گردشگری، جذب توریست و ایجاد درآمد برای مردم منطقه تبدیل شود.
با سپاس ✅✅✅✅✅